Telegraaf februari 2025

Mijn Telegraaf-columns van februari 2025.

1 februari

Over culturele verschillen gesproken: Helena (99) rekent op het Eeuwige Niets

Waarom ik regelmatig aan Helena denk?

a. Het is een topwijf.

b. Er zijn nog duizend andere redenen.

Helena is 99 jaar en wil geen 100 worden. Om die reden voerde zij een eerste gesprek met een vertegenwoordiger van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde. Dat kan ik mij alleen al goed voorstellen wanneer ik de laatste maanden van een andere lieve vrouw uit mijn directe omgeving in ogenschouw neem. Geboren in 1911, was het jarenlang dier grootste wens de 21ste eeuw te halen. Toen ik haar op Nieuwjaarsdag 2000 vertelde dat ze het toch maar mooi had geflikt, zei ze: „O ja?”

Zo’n einde?

Dat nooit.

Ik denk óók vaak aan Helena doordat ik de imponerende Powned-serie ‘Moslims’ volgde, waarin documentairemaakster Sahar Meradji, geboren in Teheran, islamitische medelanders portretteerde.

Eerst even dit: van zo’n docu word je als losgeworstelde polderlander niet echt vrolijk. We denderen met z’n allen met 280 kilometer per uur op een kruispunt af waar de overheid zichzelf feliciterend met het succes van de multiculturele samenleving alle stoplichten op groen heeft gezet. Veel te bang om van extreemrechtse sympathieën te worden beschuldigd, blijven de verantwoordelijken er maar op los tolereren. Filosoof Karl Popper definieerde deze sociale zelfdoding in 1945 al als de Paradox van de Tolerantie. Dat het niet alleen hier gebeurt, maar ook in andere westerse landen, bleek onlangs weer in Zweden, waar wederom een islamcriticus werd vermoord. Typerend is dat er ook daarna amper een verkeerslicht op rood sprong. Salwan Momika werd vooral een koranverbrander genoemd. Er werd nauwelijks aandacht besteed aan het verschrikkelijke feit dat de familie van deze christelijke Irakees door ISIS werd gemarteld en vermoord.

Wat viel mij ook in die serie op?

Dat de geïnterviewden, inclusief de wel heel volgzame vrouwen, zich zo strikt aan Allah’s buitengewoon archaïsche leefregels houden omdat zij hun leven slechts als een voorbereiding op Al-Akhirah beschouwen, het hiernamaals, waar streng maar rechtvaardig over hun aardse handelen zal worden geoordeeld. Ik kan er met mijn pet niet bij dat ze daarvan overtuigd zijn.

Nee, dan Helena. Haar lichaam hapert en zij wil domweg geen 100 jaar worden, zegt zij, nog steeds bij haar volle verstand. Op haar beurt is zij er bovendien van overtuigd dat er niets is na de dood, helemaal niets, ook geen besef, volgens haar (en mij) pas echt een geruststellende gedachte. Haar zonen respecteren haar keuze en regelden dan ook een gesprek met een euthanasiearts, dat in haar verzorgingstehuis plaatsvond.

„U weet zeker dat u dit traject wilt volgen?” vroeg de arts.

„Nou en of”, zei Helena. „Er lijkt mij niets erger dan 100 worden.”

„Het leven is toch de moeite waard?”

„Zeker. Maar voor mij niet meer. Ik ben er klaar mee.”

„Kunt u mij dan uitleggen waarom u er geen zin meer in heeft?”

„Om te beginnen is het eten hier slecht en het gebouw hartstikke lelijk.”

Ik heb zomaar het vermoeden dat er nog wel een paar gesprekken zullen volgen.

Maar wat een sterk en onafhankelijk mens.

Zij wel.

4 februari

Omdat ze geen capaciteit hadden: die woorden zeggen zóveel

Omdat ze geen capaciteit hadden. These are the words. Nogmaals: omdat ze geen capaciteit hadden. Ze werden in de T. uitgesproken door een jongen die een dag voordat de elfjarige Sohani in Nieuwegein werd doodgestoken al was bedreigd door de dader. De jongen had de politie gebeld en ze kwamen niet.