#15 De onlosmakelijke verbintenis tussen mijn geboortestraat en de oorlog

Zodra het mei wordt denk ik aan onze naaste buren en aan de familie Kannewasser. Het zal nooit meer overgaan.

Vrijpost - 15

Steeds nadrukkelijker zie ik mijn Alkmaarse geboortestraat voor mij wanneer de eerste week van mei zich aandient. Buurman ome Ris meldt zich dan traditiegetrouw, net als zijn concubine Rientje Walvis, haar zoon Jaap Walvis en diens dochter Birre. En sinds enkele jaren denk ik in die periode ook vaak aan de Kannewassers, terwijl ik ze nooit heb gekend.

Ik begin dit verhaal met de laatsten.

Het geschiedde in het vroege voorjaar van 2021, tijdens de strenge lockdown van toen. Ik wandelde met Bavink, de onvergetelijke hond die we een half jaar later moesten laten inslapen, in de Alkmaarder Hout, pal tegenover de wijk van mijn jeugd. Omdat de terrassen gesloten waren besloot ik voor het eerst sinds jaren een kijkje te gaan nemen bij mijn geboortehuis in de Maclaine Pontstraat in de burgemeestersbuurt.

Wat zo’n beetje iedereen ervaart: alles was veel kleiner dan in mijn herinneringen. Het rondje Verdoesstraat - Juliana van Stolberglaan - Palingstraat - Maclaine Pontstraat - Verdoesstraat bleek slechts vijf- of zeshonderd meter lang en dus niet de Tour de France-etappe die ik er zelf altijd van maakte wanneer ik mezelf al racefietsend met mijn vriendjes inbeeldde dat ik André Darrigade was, de sprintkoning van destijds.

Wat aanmerkelijk minder mensen zullen ervaren is de schok die ik voelde toen ik tussen de trottoirtegels voor ons huis vier Stolpersteine ontdekte, de vierkante plaatjes zoals bedacht door de Duitse kunstenaar Günter Demnig waarmee her en der holocaustslachtoffers worden herdacht die in het dichtstbijzijnde huis hebben gewoond.

Ook hier waren, zoals overal, hun namen erin gegraveerd: Aron Salomon Kannewasser (geboren 7-9-1874, vermoord in Sobibor op 5-3-1943), Jacomina Kannewasser-Oudkerk (geboren 7-11-1884, vermoord in Sobibor op 5-3-1943), Leon Salomon Kannewasser (geboren 21-11-1874, vermoord in Sobibor op 4-6-1943), Maartje Salomon Kannewasser (geboren 18-3-1888, vermoord in Sobibor op 4-6-1943). En dat kwartet, een echtpaar en een broer en zus, had dus in 1942 enige tijd in het huis gewoond, zoals ik later ontdekte, waar ik slechts acht jaar later het levenslicht zag.

Verbijstering maakte zich van mij meester.